isniin jan-1-2024-{HMC} Sanad waliba oo ka curta adduunka waxa uu wataa maalmihiisa saameynta leh, haddii ay ahaan lahayd murug iyo farxad intaba.
Sanadkan sii dhamaanaya ee 2023-ka ummadda Soomaaliyeed waxaa ka baxay dadyow magac iyo maamuus ku dhex lahaa bulshada isla markaana geeridooda ay gilgishay quluubta dad badan.
Haddaba waxa aan halkan ku xusi doonnaa qaar kamida dadkii ugu caansanaa Soomaalida dhexdeeda ee geeriyooday sanadkan gudihiisa.
Fannaan Maxamuud Xaaji Caalin (Gaywarow)
Allaha u naxariistee sanadkan gudihiisa 21-kii Jannaayo, waxaa geeriyooday fannaankii weynaa Maxamuud Xaaji Caalin (Gaywarow).
Fannaankana wuxuu qaadi jiray heeso isugu jiro waddani iyo Jaceyl, iyada oo dadka fankiisa xiiseeya iyo saaxibbadiiba ay aad u jeclaayeen cuudka sida uu heesihiisa ugu lari jiray.
Gaashaanle sare Cismaan Maxamed Jeelle.
Allaha u naxariistee Gaashaanle sare Cismaan Maxamed Jeelle, waxa uu geeriyooday 18-kii bishii Maarso ee sanadkan.
G/sare Cismaan Maxamed Jeelle waxa uu ku dhashay gobolka Hiiraan gaar ahaan Buule Burde sannadihii 1945-tii ilaa 1946-dii.
Marxuumka oo ka mid ahaa Golihii sare Kacaaanka ayaa xilal badan oo ay ka mid ahayeen Wasiirka Xanaanada Xoolaha iyo Duqa Muqdisho kasoo qabtay dowladdii dhexe ee dalka oo uu madaxweynaha ka ahaa Jaalle Maxamed Siyaad Barre.
Waxa uu ahaa guddoomiyihii ugu horreeyay ee Muqdisho ee askari ah. Waxa uu ahaa qof ay isfahmayaan dadka oo dhan, itii uu hayay xilkaasna safiican ayuu uga soo baxay maamulkiisa.
Aamina Cabdullaahi Xirsi
Alle ha unaxariistee waxaa sanadkan gudihiisa 18-kii bishii Maarso magaalada Boorame ee gobolka Awdal ku geeriyootay fannaanaddii caanka ahayd ee Aamino Cabdullahi Xirsi, oo aad loogu xasuusto kaalintii ay kasoo qaadatay fankii Soomaaliyeed.
Ku dhawaad soddon sano oo ay Aamina fanka ku jirtay waxay qaadday heeso badan, oo aan qaar ka xusi karno sida; Heesta Sharacalee, Gari Makaa Baxdaa, Gar Ma Ku Gashaa Siyar, siyar ma uu shushubanaa.
Fanka waxaa ka dhaxashay gabadheeda fannaanada caanka ah ee Hodan Cabdiraxmaan oo aabbeheed Cabdiraxmaan dheerana uu ahaa fannaan kale.
Prof Ismaaciil Buubaa
Alle ha u naxariistee waxaa isna sanadkan gudihiisa 5-tii bishii Abriil geeriyooday Prof Ismaaciil Maxamuud Hurre Buubaa oo xilal kala duwan ka soo qabtay Dowladda Soomaaliya.
Ismaaciil Hure Buubaa waxa uu Soomaaliya ka soo qabtay xilal ay ka mid yihiin Ra’iisal wasaare ku-xigeen, wasiirkii arrimaha dibeda iyo Wasiirka Maaliyada, isagoo sidoo kale noqday Wasiirkii ugu horeeyey Wasaaradda Maaliyadda Somaliland.
Marxuum Prof Ismaaciil Maxamuud Hurre Buubaa ayaa kamid ahaa aqoonyahanadda Soomaaliyeed isagoo haystay shahaadada sare ee PhD-da.
Khadra Cumar Dhuule
Allaha u naxaristee waxaa Iyana 11-kii bishii Maajo magaalada Muqdisho ku geeriyootay Fannaanaddii caanka ahayd ee Khadra Cumar Dhuule oo uu dhalay Allaha u naxariistee fannaankii weynaa ee Cumar Dhuule Cali.
Fannanada ayaa kamid ahayd awladdii uu dhalay fannaankii weynaa Cumar Dhuule Cali isla markaana fanka ka dhaxlay.
Abwaan Jaamac Kadiye
Allaha u naxariistee abwaankii weynaa ee Jaamac Kadiye ayaa 16-kii bishii Agoosto ku geeriyooday magaalada Laascaanood, iyadoo la sheegay in uu sababsaday madaafiic lagu gaaracay magaaladaasi.
Abwaanka ayaa waxa uu taariikh mug weyn ku dhex leeyahay Soomaalida, maadaama noloshiisa inta ugu badan uu ahaa curiye oo gabayada iyo geeraarrada uu tiriyay in badan oo kamida ay gayiga Soomaaliyeed ka caan bexeen.
Abwaan Kadiye ayaa waxa uu gudbin jiray suugaan diini iyo dhaqanba leh oo isugu jirta Gabay guurow maanyo geeraar iyo kuwa kalaba, waxa uuna ku hadli jiray luuqadaha Soomaaliga Carabiga iyo Ingiriiska.
Axmed Naaji Sacad 
Allaha u naxariistee fanaankii weynaa ee Axmed Naaji Sacad ayaa geeriyooday 4-tii bishii Sebteembar ee sanadkan, isagoo ku geeriyooday magaalada London.
Axmed Naaji ma ahayn oo kaliya heesaa ku luuqeeyaa heesaha ee wuxuu ahaa mulaxamiistee, muusikiistee garaaca inta badan noocyada muusigga, isla markaana akhriya farta muusigga, iyo mu’allif miraha curiya.
Kuma uusan koobnayn fanka banaadiriga ee wuxuu kaloo ka qayb qaatay fanka guud ee Soomaalida.
“Waxaan ku dhashay Degmada Shibis oo waagaas la dhihi jirey Bilaajo Carab 1939kii. Iskuulka iyo dugsiga quraankaba Muqdisho ayaan ku dhameeyey” ayuu yiri xilli uu ka hadlayay noloshiisii carruurnimada intii uu noolaa.
Cabdiwahaab Cawaale
Allaha u naxariistee marxuum Cabdiwahaab Cawaale ayaa geeriyooday 24-kii bishii Sebteembar ee sanadkan kadib muddo uu la dhibanaa xanuunka Kansarka.
Cabdiwahaab waxa uu caan ka ahaa baraha bulshada ee Soomaalida, isaga oo ahaa shaqsi fur furan oo saaxiibbo badan kudhex lahaa bulshada.
Waxa uu farriimo diini iyo wacyi gelin ah kusoo gudbin jiray barihiisa bulshada.
Mustafe Saleebaan iyo Liibaan Daahir
Allaha u naxariistee, Mustafe Saleebaan iyo Liibaan Daahir, oo ahaa labo muuqaal duube oo ka tirsanaa shabakadda Waqal ee duubta muuqaalada heesaha ayaa geeriyooday 25-kii bishii Sebteembar ee sanadkan gudihiisa iyadoo geeridooda uu sababay shil gaari oo ka dhacay degmada Sheekh.
Labadaan muuqaal duube ayaa ka mid ahaa afar qof oo saarnaa gaari u socday magaalada Burco ee gobolka Togdheer, kaas oo ay ku geeriyoodeen labadoodu, labadii qof ee kalana ay ku dhaawacmeen.
Mustafe ayaa horay uga tirsanaa kooxdii Xidigaha Geeska ee ka dhisnaa Somaliland, isaga oo ka mid noqday aasaasayaasha kooxda sanadkii 2013 kii. kadib wuxuu ka soo qabtay xilal kala duwan, isaga madaxda kooxda kamid ah.
Xaaji Cali Ugaas Cabdulle
Allaha u naxariistee waxaa sanadkan sii dhamaanaya gudihiisa isna geeriyooday, Xaaji Cali Ugaas Cabdulle, guddoomiyihii hore ee gobolka Banaadir ahaana siyaasi caan ah.
Bilowga sannadkii 1987-dii ayaa loo magacaabay Guddoomiyaha Gobolka Benaadir isla markaan ah duwqa magaalada Muqdisho. Wuxuu xilkaas hayey tan iyo bishii Janaayo ee sannadkii 1990-kii, taas oo ka dhigan muddo qiyaastii saddex sano oo xiriir ah.
Wariye Cabdifitaax Qays
Allaha u naxariistee 16-kii bishii Oktoobar ee sanadkan waxaa isna magaalada Muqdisho ku geeroyooday wariye Cabdifitaax Macalin Nuur Qays.
Cabdifitaax Qays oo ahaa Agaasimihii Telefishinka Somali Cable ee Magaalada Muqdisho ayaa lagu dilay qarax ismiidaamin ahaa oo ka dhacay maqaaxi u uku sugnaa.
Cabdifitaax oo ahaa nin afgaaban isla markaana dadkii la shaqeynayay ay ku tilmaameen qof ixtiraam badan ayey geeridiisa xanuun badan ku reebtay bahda Saxaafadda.
Mullaxan Xasan Sabriye Afrax
Allah unaxariisyee waxaa isna 19-kii October magaalada Muqdisho ku geeriyooday Marxuum Xasan Sabriye Afrax (Xasan Gareed) isaga oo ka mid ahaa hobollada Waaberi kaas oo ku geeriyooday isaga oo kamid ahaa mullaxamiistayaasha ugu magaca dheeraa gudaha Soomalaiya.
Marxuumka ayaa door weyn kulahaa geeddi socodkii fanka Soomaalida laga soo bilaabo sannadkii 1957-kii oo ahayd markii u horreysay ee uu yimi Magaalada Muqdisho, waxa uu la xameeyey Heesta “Hooyooy la’aantaa” ee uu sameeyey Abwaan Hadraawi.
Maxamed Xasan Barrow
Allaha u naxariistee Fanaankii Maxamed Xasan Barrow ayaa 6-dii bishii Nofeembar ku geeriyooday Magaalada Nairobi ee dalka Kenya oo uu kahor geeridiisa ku xanuunsanayay.
Maxamed Xasan Barrow ayaa ahaa Maareeye ku xigeenka Golaha Murtida iyo Wacyi galinta Qaranka waxaana uu ka mid ahaa fanaaniinta faro ku tiriska ah oo aan ka tegin dalkooda soddonkii sano ee la soo dhaafay.
Abwaan Cismaan Ibraahin Warsame (Hurre Walanwal)
Abwaan Cismaan Ibraahin Warsame (Hurre Walanwal) oo kamid ahaa bahda suuggaanlayda Soomaaliyeed ayaa geeriyooday 15-kii isla bishan Diseembar isaga oo ku geeriyooday magaalada Burco isaga oo 75 jir ah.
Abwaan Hurre oo ay walaalo ahaayeen Abwaankii Waynaa ee Ibrahin Warsame Hadraawi oo 18, 8, 2022 Hargaysa ku geeriyooday, waxa uu sannadkii 1948 ku dhashay magaalada Caynaba gudaheeda, halkaasi oo uu ku nolaa ilaa 10 jirkiisii, intaa kadibna waxa uu u wareegay nolosha miyiga iyo xoolo raac.
Waxa uu sheegay intii uu noolaa in uu tirinta suuggaanta bilaabay isaga oo 9 jir ah.
Musharrax Cabdicasiis Afguduud
Allaha u naxariistee waxaa shalay (19 December) gudihiisa geeriyooday musharrax madaxweyne Cabdicasiis Afguduud oo ka mid ahaa Murashixinta Madaxweynaha Puntland.
Waxa u uku geeriyooday shil gaari oo ka dhacay wadada isku xirta magaalooyinka Boosaaso iyo Qardho, xilli u uku guda jiray ololihiisa doorashada.
Musharraxa ayaa la sheegay inuu ku wajahnaa magaalada Qardho oo ay kasocotey qaban qaabada soo dhoweyntiisa.
Wasiir Khadiijo Maxamed Diiriye
Waxaa taariikhdu markii ay ahayd 20-kii bishan December magaalada Jabuuti ee xarunta dalka Jabuuti ku geeriyootay Allaha u naxariistee wasiirkii Haweenka iyo Xuquuqda Aadanaha ee Soomaaliya Khadiija Maxamed Diiriye.
Khadiijo ayaa ka mid ahayd wafdiga Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre oo ka qeyb galayay shirka Heritage.
Khadiijo Maxamed Diiriye ayaa lasoo shaqeysay dowladda federaalka Soomaaliya muddo ku dhow 20 sano, iyadoo xildhibaanad ahayd sidoo kalena dhowr jago wasiir soo qabatay.
Xigasho BBC
