Isniin, Oct 13, 2025 {HMC} Waxaan idiin soo gudbineynaa warbixin uu daabacay wargeyska The Washington Post oo ka hadleysa xiriirka militari ee u dhaxeeyay dalalka Carabta iyo Israa’iil intii uu socday dagaalka Qasa, sida laga arkay dukumentiyo lasoo dusiyay. Sidoo kale wargeyska Financial Times, ayaa maqaalkiisa ku sheegay in heshiiska Qasa uu dagaalka soo afjaray balse uusan keenin nabad.
Ugu dambeyn, waxaan eegi doonnaa wargeyska Independent, oo ku doodaya in xaqiiqdu aysan u kala caddeyn dadka Qasa.
Waxaan ku bilaabeynaa warbixinta Washington Post ee weriyaha David Kenner, taas oo uu ku sheegay in dalalka Carabta ay xoojiyeen xiriirkooda militari ee Israa’iil muddadii bilaha ahayd ee uu dagaalka socday.
The Washington Post iyo International Consortium of Investigative Journalists ayaa isla qoray warbixintan. Dan Lamothe ayaa sidoo kale gacan ku lahaa.
Sida warbixinta laga soo xigtay, saraakiil militari oo Carab iyo Israa’iil ah ayaa yeeshay kulamo qabtayna tababarro, uu maalgeliyay Taliska Dhexe ee Mareykanka (CENTCOM), kaas oo diiradda saara khataraha gobolka, Iiraan, iyo godadka dhulka hoose.
“Billowga iskaashigani wuxuu soo bilowday saddex sano, iyadoo shirar qorshaysan lagu qabtay Baxreyn, Masar, Urdun, iyo Qadar, oo ay ka qaybgaleen saraakiil sarsare oo labada dhinac ah, dukumeentiyadu waxay muujiyeen in xiriirkan ay soo wajahday dhibaato ka dib weerarkii Israa’iil ee Dooxa bishii Sebtembar, laakiin waxaa laga yaabaa inay door muhiim ah ka ciyaaraan kormeerka heshiiskii xabbad joojinta ee dhawaan lagu gaaray Qasa,” sida lagu sheegay wargeyska.
Wargeyska Washington Post ayaa qoray in “in kasta oo iskaashigan qarsoodiga ah uu jiro, haddana hoggaamiyeyaasha Carbeed waxay sii wadeen inay si cad u dhaleeceeyaan Israa’iil, iyadoo hoggaamiyeyaasha Masar, Qadar, Sacuudi Carabiya, iyo Urdun ay dagaalka Qasa ku tilmaameen ‘xasuuq,’ halka Amiirka Qadar uu ku eedeeyay Israa’iil mar uu shirka Qaramada Midoobay ka hadlayay inay tahay ‘dowlad deegaan cadow ku ah oo dhisaysa nidaamka midab-takoorka’.
Sida ku cad dukumentiyadan, saraakiil sare oo ka tirsan ciidamada Israa’iil iyo kuwa Carabta ayaa ku kulmay saldhigga ciidamada cirka ee Maraykanka ee Al Udeid ee dalka Qadar bishii May 2024, waftiga Israa’iil ayaa si toos ah u tagay saldhigga Maraykanka iyaga oo aan Qadar soo galin garoomada diyaaradaha si aan loo ogaan.
Dukumeentiyadu waxay muujinayaan in khatarta Iiraan ay tahay dhiirrigelinta ka dambeysa xoojinta xiriirka, hoos yimaada CENTCOM.
Wargayska Washington Post ayaa sheegay in dukumentiyada sirta ah ee ay dib u eegista ku sameeyeen ay heleen ururka caalamiga ah ee saxafiyiinta wax baara oo ka kooban shan bog oo PowerPoint ah kana yimid Taliska Dhexe ee Maraykanka.
Dukumeentiyadu waxay ka hadlayaan aasaasidda waxa ay millatariga Maraykanku ku tilmaameen “qaab-dhismeedka amniga gobolka.”
“Nashqadda amniga gobolka” waxaa ka mid ah Israa’iil, Qadar, Baxreyn, Masar, Urdun, Sacuudi Carabiya, iyo Imaaraadka Carabta, iyada oo Kuwait iyo Cumaan loo tixgeliyo “la-hawlgalayaasha suurtagalka ah,” sida laga soo xigtay Washington Post.
Wargeysku waxa kale oo uu xusay in bandhigyada aan la kala saarin oo loo qaybiyey shuraako Carbeed, iyo xaaladaha qaarkood sidoo kale isbahaysiga sirdoon ee “Shanta Indho” oo ka kooban Australia, Canada, New Zealand, Britain, iyo Maraykanka. Waxaa la diyaariyey intii u dhaxaysay 2022 iyo 2025, ka hor Dagaalkii Qasa oo uuna sii socday ka dib markii uu qarxay Oktoobar 2023.
Marka la eego tafaasiisha iskaashiga, Maraykanku wuxuu ku dhawaaqay inuu 200 oo askari ah u dirayo Israa’iil si ay u taageeraan hirgelinta heshiiska xabbad joojinta, oo ay weheliyaan ciidamo ka socda dhowr waddan oo Carbeed oo ka qaybqaadanaya iskaashiga amniga.
Arrintan ayaa timid kadib markii dalalkan ay ku dhawaaqeen inay taageersan yihiin qorshaha 20-ka qodob ee madaxweynaha Mareykanka Donald Trump uu ku doonayo in lagu soo afjaro dagaalka, waxaana ay ku baaqeen in la sameeyo ciidamo caalami ah oo ka howlgala Qasa si ay u tababaraan boolis cusub oo Falastiiniyiin ah.
Warbixintu waxay intaa ku dartay in leyliga wadajirka ah ee tababarka lagu qabtay Fort Campbell ee Kentucky lagu qabtay koorso ku saabsan sida loo ogaado loogana takhaluso tunnel-ka, taasoo ah tabaha ay isticmaalaan Xamaas ee Qasa.
Taliska Dhexe ayaa sidoo kale ka shaqeeyay horumarinta qorshayaasha warbaahinta si looga hortago sheekada Iiraan.
Dalladda caalamiga ah ee saxafiyiinta wax baara iyo The Washington Post waxay xaqiijiyeen xaqiiqada dukumeentiyada iyagoo isbarbar dhigay tafaasiisha muhiimka ah diiwaanka rasmiga ah ee Wasaaradda Difaaca, dukumentiyada milatari ee kaydsan, iyo ilo kale oo furan.
Taariikhaha iyo goobaha lagu dhawaaqay dhoollatuska iyo shirarka militariga ayaa isbarbar socday bayaan rasmi ah oo ay soo saareen ciidamada Mareykanka, waxaana magacyada, darajooyinka iyo xilalka ciidamada Mareykanka iyo kuwa ajnabiga ah ay isbarbar dhigeen xogta guud.
Sida uu wargeysku sheegay saraakiisha Taliska Dhexe ee Maraykanka ayaa ka gaabsaday inay ka hadlaan warbixinta.
Israa’iil iyo lixda waddan ee Carabta ah ee ka qaybgalaya mashruuca ayaan ka jawaabin codsiyada faallooyinka.
Marka la eego dareenka siyaasadeed ee iskaashigan, dukumeentiyadu waxay muujinayaan in iskaashiga “uusan sameyneyn isbahaysi cusub” iyo in dhammaan shirarka “lagu qaban doono kalsooni adag.”
Dukumentiyadan ayaa sidoo kale daaha ka qaaday hirgelinta qorshaha difaaca hawada ee looga hortagayo gantaalaha iyo diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee Iiraan, kaas oo Israa’iil iyo dalalka Carabta ay ku kala saxiixdeen shir amniga 2022-ka.
Waxay ku heshiiyeen in la isku dubbarido dhoolatusyada milateri iyo in la soo iibiyo agabka lagama maarmaanka ah si loo xaqiijiyo guulahooda. Si kastaba ha ahaatee, nidaamka difaaca hawadu waxba kama aysan badbaadin Qadar weerarka Israa’il, ayuu yiri wargeysku.
Wargeysku waxa uu sheegay in Qatar iyo Sucuudigu ay daaha gadaashiisa ka ciyaareen door muuqda oo wada shaqayneed oo curdin ah.
Dukumeentiyadu waxay xaqiijiyeen in shirkii amniga ee lagu qabtay May 2024 ee saldhigga hawada ee Al Udeid uu muujiyay iskaashiga sii kordhaya, iyadoo mas’uuliyiinta Israel ay wadahadalo laba geesood ah la yeesheen wakiillo ka socda waddan kasta oo Carbeed oo ka qayb galaya.
Sacuudiga ayaa sidoo kale isweydaarsaday xog sirdoon oo ay la sameeyeen Israa’iil iyo saaxiibbada Carabta ah oo ku saabsan arrimo badan oo dhanka ammaanka ah.
Kulan la qabtay 2025, sarkaal Sacuudiyaan ah iyo sarkaal ka tirsan sirdoonka Mareykanka ayaa la-hawlgalayaashooda siiyay “dulmar sirdoon” oo ku saabsan horumarka siyaasadeed ee Suuriya iyo doorarka ay ciyaaraan Ruushka, Turkiga, iyo xoogagga Kurdiyiinta.
Warbixintan kooban ayaa sidoo kale looga hadlay “khatarta ka imaanaysa kooxda Xuutiyiinta ee ay Iiraan taageerto ee Yemen iyo hawlgallada Daacish ee Suuriya iyo Ciraaq.
XIGASHO BBC
